1

Z empatyczną jogą w Nowy Rok 01.01 -06.01.2026

by AktualnościblogNews

Zapraszam Ciebie na warsztaty jogi, gdzie będziemy łączyć praktykę jogi, z odczuwaniem ciała oraz emocji.
Praktyka asan będzie miała na celu poszukiwanie łagodności i życzliwości wobec ciała.
Asany będą stanowiły z jednej strony lustro do tego by przyjrzeć się swojej relacji z ciałem a z drugiej pomost i połączenie do spojrzenie głębiej w siebie.
Nazywaniem pojawiających się doświadczeń w oparciu o język komunikacji empatycznej.
Będziemy stosować metodę 4. kroków, ale przede wszystkim kontaktować się z intencjami oraz potrzebami.
Nazywać pojawiające się potrzeby oraz komunikować je w sposób sprzyjający kontaktowi.
Całość ma pomóc zbliżyć się do siebie, do tego co w nas żywe oraz pomóc w pogłębieniu praktyki medytacyjnej.
Program
01.01
16.30 – 18.00 zakwaterowanie
18.00 – kolacja
19.15 – 21.00 powitalny krąg oraz komunikacja empatyczna warsztaty

Piątek – Poniedziałek
07.30 – 08.00 – lekkie śniadanie
08.00 – 10.00 – asany dla praktykujących
10.15 – 11.45 – asany dla poczatkujących
12.00 – obiad

16.00 – 17.30 relaksy i ćwiczenia oddechowe
17.45 – kolacja
19.15 – 21.00 komunikacja empatyczna warsztaty

Wtorek 06.01
07.30 – 08.00 – lekkie śniadanie
08.30 – 10.30 asany
10.45 – 12.00 komunikacja empatyczna warsztaty i pożegnalny krąg
12.00 – obiad

Inwestycja

Całość /pobyt, wyżywienie, joga, empatia za osobę:
Dwójka 2950 zł
Trójka 2850 zł
Czwórka 2750 zł

Dla stałych klientów /minimum 3. warsztaty/ 150 zł zniżki

Osoba towarzysząca 2050 zł

Z empatyczna jogą w Nowy Rok 01.01. – 06.01.2026

nieprzesnia

„Rola zintegrowanego treningu Komunikacji Bez Przemocy (NVC) i praktyki jogi na rezyliencję uczestników.

by AktualnościblogNews

„Rola zintegrowanego treningu Komunikacji Bez Przemocy (NVC) i praktyki jogi na rezyliencję uczestników.

Rezyliencja, odporność psychiczna, psychopedagogika, pedagogika zdrowia, edukacja, psychologia, socjalizacja, uważność, mindfulness.

Współczesny świat stawia przed nami liczne wyzwania, które wymagają od nas nie tylko odporności, ale też elastyczności, zarówno psychicznej, jak i emocjonalnej. Coraz częściej szukamy holistycznych rozwiązań, które łączą pracę z umysłem i ciałem. Dziś chciałbym opowiedzieć o jednym z takich podejść – o potencjale integracji dwóch z pozoru odległych praktyk: jogi i Porozumienia bez Przemocy, czyli NVC.
Celem tego artykułu jest pokazanie, jak te dwie metody, działając na różnych poziomach, tworzą potężną synergię, która może znacząco przyczynić się do wzrostu naszej rezyliencji, samooceny i poczucia bezpieczeństwa.
Tłem do poszukiwań skutecznych strategii są współczesne realia edukacyjne i społeczne charakteryzujące się narastającymi problemami do których należałoby zaliczyć:

Problemy komunikacyjnymi, związanymi z narastającą polaryzacją społeczną.
Problemy relacji i związków kobiet i mężczyzn związanych z emancypacją społeczną kobiet, poprawą ich statusu zawodowego i psychologicznego w związku z tym rosnącymi oczekiwaniami wobec mężczyzn. Sytuacja ta prowadzi do coraz większych napięć na tej linii oraz trudności w budowaniu satysfakcjonujących relacji.
Narastającą frustracją mężczyzn oraz trudnościami emocjonalnymi.
Kryzysem zdrowia psychicznego oraz rosnącym poczuciem izolacji społecznej.
Napięcia społeczne związane z emigracją i wojną.
Rosnący wpływ algorytmów w przestrzeni mediów społecznościowych nastawionych na zysk i utrzymanie uwagi użytkowników w świecie wirtualnym.
Nadreprezentatywna ilość samobójstw mężczyzn.

Na początek, zdefiniujmy kluczowe elementy. Porozumienie bez Przemocy (NVC) to model komunikacji, którego twórcą jest dr Marshall Rosenberg. NVC stanowi połączenie stosowania określonego języka /słowa okna/ oraz określonej postawy wobec siebie drugiego człowieka, życia i Świata. Cały model składa się z następujących elementów: założenie, filary, strategie działania oraz rozróżnienia kluczowe.
Założenia:
Cokolwiek ludzie robią – robią by zaspokoić własne potrzeby.
Potrzeby wszystkich ludzi są uniwersalne.
Do konfliktów dochodzi na poziomie strategii.
Każdy zarzut, krytyka czy osąd to wyraz niezaspokojonej potrzeby.
Filary:
Empatia dla siebie / życzliwe zrozumienie siebie/.
Empatia dla drugiej osoby.
Autentyczne wyrażanie siebie.
Strategią wspierającą jasność komunikacyjną są 4. Kroki:
Obserwacja: Mówienie o faktach bez oceniania.
Uczucia: Nazywanie emocji, które w nas się pojawiają.
Potrzeby: Identyfikacja uniwersalnych potrzeb, które leżą u podstaw tych uczuć.
Prośby: Formułowanie konkretnych działań, które mogą zaspokoić potrzeby.
NVC uczy nas, jak przejść od języka osądów, krytyki i wymagań – nazywanego „językiem szakala” – do języka empatii i szacunku. To nie tylko narzędzie do rozmowy z innymi, ale przede wszystkim do transformacji wewnętrznego dialogu. Sposób obserwacji i rozróżnień stosowanych w NVC pomaga w uporządkowaniu wewnętrznego dialogu oraz budowaniu emocjonalnej stabilności.
Z kolei joga, traktowana jako holistyczna praktyka, oferuje nam ucieleśnioną ścieżkę do zdrowia psychicznego. Badania naukowe potwierdzają, że regularna praktyka jogi ma znaczący wpływ na regulację układu nerwowego. W kontekście traumy czy przewlekłego stresu, joga pomaga w przywróceniu równowagi między układem współczulnym (reakcje stresowe) a przywspółczulnym (odpoczynek i regeneracja).
Joga gdzie łączymy uważną praktykę w asanach, pogłębiona uważność w pranajamie oraz kierowanie percepcji do wewnątrz – pomaga w budowaniu stanu obecności. Ten rodzaj stanu umysłu i ciała, zwanego mindfulness jest niezbędnym elementem w procesach transformacji osobistej.
To, co czyni te dwie metody wyjątkowymi, to ich komplementarność. Joga działa na zasadzie „od dołu do góry” (ang. bottom-up). Poprzez pracę z oddechem i ruchem uczy nas, jak być obecnym w ciele i świadomie czuć, co się w nim dzieje. Reguluje układ nerwowy, przygotowując nas do spokojniejszej reakcji na trudne emocje.
Z kolei NVC działa „od góry do dołu” (ang. top-down). Dostarcza nam języka, by nazwać to, co odczuwamy w ciele, i przetworzyć to na poziomie świadomym. Dzięki temu możemy wyrazić nasze uczucia i potrzeby w sposób, który nie prowadzi do konfliktu.
Uważność jest pomostem łączącym te dwa podejścia. Jak zauważają autorzy badań, praktyka uważności i jogi wzmacnia świadomość odczuć w ciele i pomaga w identyfikacji potrzeb, co jest warunkiem wstępnym dla efektywnego użycia NVC.
Ta dwukierunkowa transformacja pozwala na trwałe budowanie rezyliencji. Joga daje nam fizjologiczną bazę, a NVC – poznawcze narzędzia do pracy z tą bazą, co w efekcie wzmacnia samoocenę i poczucie bezpieczeństwa.

Brakuje badań w polskim kontekście, które łączyłyby praktykę NVC z jogą jako narzędziami rozwijającymi zarówno samoświadomość, jak i umiejętności interpersonalne.
Kluczowym pytaniem jest, czy zintegrowane podejście może skuteczniej niż tradycyjne programy wspierać rozwój rezyliencji, samooceny i poczucia bezpieczeństwa oraz jak wdrażać takie programy do życia społecznego?

Weryfikacja i poszerzenie teorii NVC w kontekście pedagogicznym i psychologicznym. Określenie mechanizmów wpływu NVC oraz jogi na komunikację i jej skuteczność, samoocenę i poczucie bezpieczeństwa.

Opracowanie i wdrożenie takiego treningu mogłoby znacząco wpłynąć na budowanie i rozwijanie w różnych obszarach zarówno społecznych jak i indywidualnych.
Mogłyby to być:
○ Rekomendacje dla tworzenia i wdrażania programów edukacyjnych/szkoleniowych w obszarze NVC i jogi (np. dla szkół, uczelni szkolących nauczycieli i pedagogów, instytucji, firm), nie tylko jako pozalekcyjne warsztaty, ale jako integralne elementy kursów rozwoju osobistego i zawodowego. Jest to zgodne z „potencjałem dydaktycznym” NVC na wszystkich poziomach edukacji.
○ Wsparcie dla profesjonalistów (nauczycieli, psychologów, pedagogów, trenerów ) w wyborze efektywnych metod pracy z klientami.
○ Wsparcie dla rodziców oraz młodzieży, również w trudnych momentach.
○ Budowanie grup wsparcia jako strategii wspierania trwałej praktyki poza okresem interwencji, zapewniając długoterminowe korzyści. Może to obejmować opracowanie zasobów online, grup wsparcia rówieśniczego lub sesji “wzmacniających”.
○ Tworzenie narzędzi do prewencji wypalenia zawodowego i poprawy dobrostanu psychicznego.
○ Potencjalnego narzędzia do socjoterapii oraz resocjalizacji
○ Zastosowania jako skutecznego narzędzia w mediacjach i negocjacjach.
○ Materiały wskazują, że NVC i joga mają praktyczne zastosowania w różnych sektorach (zdrowie, więziennictwo, edukacja).
○ Kontekst polski wyraźnie podkreśla rolę NVC w rozwiązywaniu problemów społecznych, takich jak przemoc i analfabetyzm emocjonalny.
Podsumowując, integracja jogi i NVC to holistyczne, dwukierunkowe podejście. Joga tworzy ucieleśniony fundament rezyliencji, regulując układ nerwowy i budując świadomość ciała. NVC dostarcza języka, który pozwala nazwać i przetworzyć te doświadczenia na poziomie poznawczym.
Razem, te dwie metody pozwalają nam nie tylko radzić sobie z wyzwaniami, ale też wykorzystywać je jako okazję do nauki i rozwoju. To połączenie wspiera głęboką, wewnętrzną przemianę, prowadząc do trwałego wzrostu odporności psychicznej, poczucia własnej wartości i wewnętrznego spokoju.

Wstępna bibliografia (preferowane style tworzenia bibliografii: APA, Chicago)

1. Rosenberg, M. B. (Rok wydania). Komunikacja bez przemocy. Język życia. (i inne jego książki)
2. Effects of a Nonviolent Communication-Based Empathy Education …, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9680223/
3. (PDF) Preventing Empathic Distress and Social Stressors at Work Through Nonviolent Communication Training: A Field Study With Health Professionals – ResearchGate, 2025, https://www.researchgate.net/publication/311679401_Preventing_Empathic_Distres s_and_Social_Stressors_at_Work_Through_Nonviolent_Communication_Training_ A_Field_Study_With_Health_Professionals
4. Non-violent communication as a technology in interpersonal relationships in health work: a scoping review – PMC, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10916228/
5. Integrative Review of Nonviolent Communication Intervention Studies – KoreaMed Synapse, 2025, https://synapse.koreamed.org/articles/1060419
6. zastosowanie komunikacji bez przemocy (NVC) w wychowaniu i edukacjiMasculinity without violence – the application of NVC in the upbringing and education – ResearchGate, 2025, https://www.researchgate.net/publication/390584999_Meskosc_bez_przemocy_-_z astosowanie_komunikacji_bez_przemocy_NVC_w_wychowaniu_i_edukacjiMasculi nity_without_violence_-_the_application_of_NVC_in_the_upbringing_and_educatio n?_tp=eyJjb250ZXh0Ijp7InBhZ2UiOiJwcm9maWxlIiwicHJldmlvdXNQYWdlIjoicHJv ZmlsZSIsInBvc2l0aW9uIjoicGFnZUNvbnRlbnQifX0
7. Yoga Poses Increase Subjective Energy and State Self-Esteem in Comparison to 'Power Poses’ – PMC, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5425577/ 8. Scoping Review of Yoga in Schools: Mental Health and Cognitive Outcomes in Both Neurotypical and Neurodiverse Youth Populations – MDPI, 2025, https://www.mdpi.com/2227-9067/9/6/849
9. Exploring the Effects of Psychological Safety, Organization-Based Self-Esteem, and Self-Efficacy on Job Performance – ResearchGate, 2025, https://www.researchgate.net/publication/390202455_Exploring_the_Effects_of_Ps ychological_Safety_Organization-Based_Self-Esteem_and_Self-Efficacy_on_Job_ Performance
10. (PDF) Freedom Project: Nonviolent Communication and …, 2025, https://www.researchgate.net/publication/288495101_Freedom_Project_Nonviolent _Communication_and_Mindfulness_Training_in_Prison
11. Longing for the Prodigal: Nonviolent Communication and the Journey from Estrangement to Understanding – Digital Commons @ ACU, 2025, https://digitalcommons.acu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1915&context=etd
12. How Neurodiverse is our Community College Population?, 2025, https://www.alamo.edu/nvc/news-events/news/2024/december/neurodiverse-cmnty/
13. Męskość bez przemocy – zastosowanie komunikacji bez przemocy (NVC) w wychowaniu i edukacji | Labor et Educatio – Akademicka Platforma Czasopism, 2025, https://apcz.umk.pl/LE/article/view/60036
14. EXPLORING IMPACTS OF YOGA ON VERBAL AND NON-VERBAL COMMUNICATION SKILLS OF ADOLESCENTS ALONG WITH A SHORT CASE STUDY – ResearchGate, 2025, https://www.researchgate.net/publication/389287342_EXPLORING_IMPACTS_OF _YOGA_ON_VERBAL_AND_NON-VERBAL_COMMUNICATION_SKILLS_OF_AD OLESCENTS_ALONG_WITH_A_SHORT_CASE_STUDY
15. The Effects of Yoga on Positive Mental Health among Healthy Adults : A Systematic Review and Meta-analysis – ResearchGate, 2025, https://www.researchgate.net/publication/314101708_The_Effects_of_Yoga_on_Po sitive_Mental_Health_among_Healthy_Adults_A_Systematic_Review_and_Meta-a nalysis
16. Nonviolent Communication | 2 | Mindfulness and compassion in …, 2025, https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781003262008-2/nonviolent-c ommunication-oren-jay-sofer-sietske-de-haan
17. The integration of meditation into higher education: a systematic literature review – PubMed, 2025, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39812534/
18. Davis, M. H. (1983). Measuring individual differences in empathy: Evidence for a multidimensional approach. Journal of Personality and Social Psychology.
19. Branden, N. (Rok wydania). Sześć filarów poczucia własnej wartości. (lub inne jego prace).
20. Davis M.H. (1983), Measuring individual differences in empathy
21. Positive Psychology, Your Complete Nonviolent Communication Guide
22. AARP States, 7 Ways Yoga Can Boost Your Mental Health and Resilience
23. MDPI, The Impact of Resilience Interventions on University Students’ Mental Health
24. ResearchGate, Yoga Poses Increase Subjective Energy and State Self-Esteem
25. 7. PubMed, School-based yoga and mindfulness interventions
26. 8. King’s College London, Male student mental health: how universities could improve

viparita (1)

Nowość Joga regeneracyjna w czwartki godz. 20:15

by Aktualnościblog

Czwartek, to prawie mały piątek – zachęcamy Cię już do odpoczynku, regeneracji, oddechu – zasługujesz!
Jeśli chcesz się zregenerować i na nowo poczuć witalność, nawet jesienią, chciałabyś odpocząć, zwolnić i wyciszyć głowę – zapraszamy. Poprzez odpowiednio wykonane asany i techniki oddechowe, ożywimy Twój organizm. techniki oddechowe i uważnościowe pozwolą Ci spojrzeć na siebie i sprawy i nowej perspektywy.
Joga regeneracyjna to zajęcia, które dają:
czas i troska dla siebie
witalność
dokrwienie i dotlenienie organizmu
poprawę krążenie krwi i limfy
spokój w głowie
techniki do samodzielnego stosowania w domu
Techniki szybkiego zatrzymania w trudnych sytuacjach
poczucie połączenie ze sobą
Romek stworzył te zajęcia aby wesprzeć Cię w drodze do dobrostanu, do tego by czuć się ze sobą dobrze tu i teraz i w każdej sytuacji.
Romek wie co mówi, ma za sobą 16000 godzin nauczania jogi ( albo więcej), ponad 600 h szkolenia z zakresu terapii jogą, ponad 300 h szkoleń z jogi kobiecej. To także człowiek, który praktykuje na co dzień medytację i uważność. Wartością dodaną u Romka, który nie da się ukryć jest jedynym mężczyzną w kobiecej grupie Laloby jest fakt, że wielokrotnie asystował w Instytucie Jogi Iyengara na klasach terapeutycznych i kobiecych! Prywatnie Romek mówi o sobie: ojciec trójki dorosłych i dorastających dzieci. Pedagog z wykształcenia. Pasjonat naturalnych metod wsparcia człowieka z dyplomem „Terapii naturalnych”.SEE we Wrocławiu. Nie napisał nic o fascynacji NVC, a jest w tym całkiem niezły.

IMG20231112114828

„Joga i Komunikacja Bez Przemocy w budowaniu rezyliencji”.

by AktualnościblogNews

„Joga i Komunikacja Bez Przemocy (NVC): Synergiczne podejście do budowania rezyliencji, samooceny i poczucia bezpieczeństwa”

Współczesny świat stawia przed nami liczne wyzwania, które wymagają od nas nie tylko odporności, ale też elastyczności, zarówno psychicznej, jak i emocjonalnej. Coraz częściej szukamy holistycznych rozwiązań, które łączą pracę z umysłem i ciałem. Dziś chciałbym opowiedzieć o jednym z takich podejść – o potencjale integracji dwóch z pozoru odległych praktyk: jogi i Porozumienia bez Przemocy, czyli NVC.

Celem tego referatu jest pokazanie, jak te dwie metody, działając na różnych poziomach, tworzą potężną synergię, która może znacząco przyczynić się do wzrostu naszej rezyliencji, samooceny i poczucia bezpieczeństwa.

Podstawy: NVC i Joga z Perspektywy Badań 

Na początek, zdefiniujmy kluczowe elementy. Porozumienie bez Przemocy (NVC) to model komunikacji, którego twórcą jest dr Marshall Rosenberg. NVC stanowi połączenie stosowania określonego języka /słowa okna/ oraz określonej postawy wobec siebie drugiego człowieka, życia i Świata. Cały model składa się z następujących elementów: założenie, filary, strategie działania oraz rozróżnienia kluczowe.

Założenia:

  1. Cokolwiek ludzie robią – robią by zaspokoić własne potrzeby.
  2. Potrzeby wszystkich ludzi są uniwersalne.
  3. Do konfliktów dochodzi na poziomie strategii.
  4. Każdy zarzut, krytyka czy osąd to wyraz niezaspokojonej potrzeby.

Filary:

  1. Empatia dla siebie / życzliwe zrozumienie siebie/.
  2. Empatia dla drugiej osoby.
  3. Autentyczne wyrażanie siebie.

Strategią wspierającą jasność komunikacyjną są 4. Kroki:

  1. Obserwacja: Mówienie o faktach bez oceniania.  
  2. Uczucia: Nazywanie emocji, które w nas się pojawiają.  
  3. Potrzeby: Identyfikacja uniwersalnych potrzeb, które leżą u podstaw tych uczuć.  
  4. Prośby: Formułowanie konkretnych działań, które mogą zaspokoić potrzeby.  

NVC uczy nas, jak przejść od języka osądów, krytyki i wymagań – nazywanego „językiem szakala” – do języka empatii i szacunku. To nie tylko narzędzie do rozmowy z innymi, ale przede wszystkim do transformacji wewnętrznego dialogu. Sposób obserwacji i rozróżnień stosowanych w NVC pomaga w uporządkowaniu / vivekakahyati / wewnętrznego dialogu oraz budowaniu emocjonalnej stabilności.

Z kolei joga, traktowana jako holistyczna praktyka, oferuje nam ucieleśnioną ścieżkę do zdrowia psychicznego. Badania naukowe potwierdzają, że regularna praktyka jogi ma znaczący wpływ na regulację układu nerwowego. W kontekście traumy czy przewlekłego stresu, joga pomaga w przywróceniu równowagi między układem współczulnym (reakcje stresowe) a przywspółczulnym (odpoczynek i regeneracja).  

Joga gdzie łączymy uważną praktykę w asanach, pogłębiona uważność w pranajamie oraz kierowanie percepcji do wewnątrz – pomaga w budowaniu stanu obecności. Ten rodzaj stanu umysłu i ciała, zwanego mindfulness jest niezbędnym elementem w procesach transformacji osobistej. 

Potencjał Integracji: Synergia Holistyczna 

To, co czyni te dwie metody wyjątkowymi, to ich komplementarność. Joga działa na zasadzie „od dołu do góry” (ang. bottom-up). Poprzez pracę z oddechem i ruchem uczy nas, jak być obecnym w ciele i świadomie czuć, co się w nim dzieje. Reguluje układ nerwowy, przygotowując nas do spokojniejszej reakcji na trudne emocje.  

Z kolei NVC działa „od góry do dołu” (ang. top-down). Dostarcza nam języka, by nazwać to, co odczuwamy w ciele, i przetworzyć to na poziomie świadomym. Dzięki temu możemy wyrazić nasze uczucia i potrzeby w sposób, który nie prowadzi do konfliktu.  

Uważność jest pomostem łączącym te dwa podejścia. Jak zauważają autorzy badań, praktyka uważności i jogi wzmacnia świadomość odczuć w ciele i pomaga w identyfikacji potrzeb, co jest warunkiem wstępnym dla efektywnego użycia NVC.  

Ta dwukierunkowa transformacja pozwala na trwałe budowanie rezyliencji. Joga daje nam fizjologiczną bazę, a NVC – poznawcze narzędzia do pracy z tą bazą, co w efekcie wzmacnia samoocenę i poczucie bezpieczeństwa.  

Zastosowanie w Praktyce i Polski Kontekst 

Chociaż brakuje formalnych badań klinicznych nad zintegrowanymi programami, praktycy na całym świecie intuicyjnie łączą te metody. Judith Hanson Lasater, znana nauczycielka jogi, oferuje kurs „Nonviolent Communication: The Yoga of Speech” (Joga Mowy) oraz jest autorką książki  

What We Say Matters. David Weinstock rozwinął koncepcję  

Somatic NVC (Ucieleśnione NVC), która łączy Porozumienie bez Przemocy z ucieleśnioną świadomością.  

W Polsce, chociaż brakuje formalnych publikacji naukowych badających tę integrację , polskie środowisko praktyków już od dawna dostrzega tę synergię. Dobrym przykładem jest program studiów podyplomowych na Uniwersytecie SWPS pt. „Komunikacja w organizacji oparta na empatii”, który opiera się na NVC i wprost włącza do programu „pracę z ciałem i uważnością”.  

Podsumowanie i Wnioski 

Podsumowując, integracja jogi i NVC to holistyczne, dwukierunkowe podejście. Joga tworzy ucieleśniony fundament rezyliencji, regulując układ nerwowy i budując świadomość ciała. NVC dostarcza języka, który pozwala nazwać i przetworzyć te doświadczenia na poziomie poznawczym.

Razem, te dwie metody pozwalają nam nie tylko radzić sobie z wyzwaniami, ale też wykorzystywać je jako okazję do nauki i rozwoju. To połączenie wspiera głęboką, wewnętrzną przemianę, prowadząc do trwałego wzrostu odporności psychicznej, poczucia własnej wartości i wewnętrznego spokoju.  

464199236_1179896156940337_9075426222417751356_n

Czy joga i NVC to to samo?

by Aktualnościblog

Co jest żywe w Tobie? Czy joga i NVC to to samo?

To pytanie dość często pojawia się podczas spotkań komunikacji empatycznej. Słowa te zatrzymują mnie i łączą z chwilą obecną oraz z tym, co właśnie teraz czuję w sobie.

Pierwsza sutra Jogasutr przypisywanych Patańdżalemu zaczyna się od słów „Atha yoga anushasanam”, co można zinterpretować jako: „Oto tu i teraz rozpoczyna się nauczanie jogi”. To „tu i teraz” jest momentem inicjacji, ale też zaproszeniem do zatrzymania się w chwili obecnej. Jest to zaproszenie, ponieważ tak długo, jak nie stanie się to naturalne, proces ten wymaga nieustannego ponawiania wysiłku i przeciwstawiania się naturalnej tendencji umysłu do lgnięcia do bodźców zewnętrznych.

Pierwsza nazwa NVC, którą posługiwał się Marshall Rosenberg, brzmiała „From now on”, czyli „Od teraz dalej”. „Od teraz” można powtarzać nieustannie lub pytać: „Co jest teraz żywe w Tobie lub we mnie?”.

Myśli i słowa są symbolicznymi wyobrażeniami o osobach, uczuciach, rzeczach, ale zabierają nas do czegoś, czego nie ma. To zawsze są podróże w przeszłość (każde przypominanie sobie znaczeń) lub w przyszłość.

Co zatem robić, by doświadczyć mitycznego „teraz”, o którym wszyscy mówią, a nikt go nie widział? 😉

Poczuj, co w Tobie teraz! To bywa trudne, ponieważ w naszej kulturze uczucia są stygmatyzowane – ale to osobny temat. Uczucia są zawsze wyrazem potrzeb – podstawowej siły życiowej. Poprzez przyglądanie się temu, jakie potrzeby powodują pojawienie się uczuć, nadal jesteśmy w „tu i teraz”, w tym, co istotne.

Obecność i duchowość opierają się na tym samym założeniu – by ich doświadczyć, trzeba zatrzymać się w „tu i teraz”. To zatrzymywanie się jest nieustannie ponawianym procesem i zaproszeniem do czucia. Ciało jest membraną, poprzez którą możemy odbierać subtelne wrażenia, ale by uruchomić to „ucho”, potrzebujemy ukoić uczucia i odsłaniać potrzeby, również te duchowe. By nam to posłużyło, potrzebujemy kształcić się w empatii i życzliwości – poza ocenami moralnymi i dualnymi osądami „dobre-złe”. Ale o tym w następnym tekście. 🙂

Zatem praktyka jogi i NVC opiera się na tych samych zasadach, a może raczej – na tych samych praktykach i strategiach.

O jodze

„O czym myślę, kiedy mówię” o jodze

by AktualnościblogNews

Praktyka jogi to dla mnie przede wszystkim praktyka uważności i odkrywania wewnętrznej przestrzeni. Aby rozwijać uważność, potrzebujemy punktów odniesienia, które pomagają nam w prowadzeniu praktyki. Nazywam to ramą praktyki i zaliczam do niej kilka obszarów, na które zwracam uwagę podczas zajęć.
Wymienię je, a następnie omówię. Są to:

  • oddech,
  • wydłużenie kręgosłupa,
  • szukanie równowagi w dwóch podstawowych płaszczyznach,
  • praca na przeciwstawnych akcjach,
  • kontrola i rozluźnienie,
  • traktowanie ciała jako metafory,
  • wewnętrzna przestrzeń i uważność,
  • informacja zwrotna,
  • komunikacja empatyczna
  • radość i zabawa

Oddech i wydłużenie kręgosłupa

Pierwszą rzeczą, na którą zwracam uwagę, jest oddech (do niego wrócę na w dalszej części tekstu), a drugą – wydłużenie kręgosłupa.
Wydłużenie kręgosłupa i jego bezpieczne ustawianie stanowi punkt wyjścia do ustawiania się w asanach. Aby uzyskać zdrowe efekty w praktyce asan, każda akcja – czy to skręt, skłon, czy wygięcie – powinna być poprzedzona wydłużeniem kręgosłupa. Aby wydłużyć kręgosłup, potrzebujemy właściwie użyć rąk i nóg.

Płaszczyzny ciała

Dwie podstawowe płaszczyzny to płaszczyzna strzałkowa i czołowa. Strzałkowa dzieli ciało na prawą i lewą część, czołowa przechodzi przez czubki uszu, środek barku, środek biodra i kostkę. Teraz, niezależnie od tego, w jakiej asanie jesteśmy, poszukiwanie równowagi w tych płaszczyznach stanowi punkt referencyjny do obserwacji, akcji i refleksji.

Praca z przeciwstawnymi akcjami

Kolejnym założeniem jest praca na kontraakcjach. Oznacza to, że jeśli np. wykonujemy pozycję drzewa (Vrikśasana), to w zgiętej nodze kolano rotujemy na zewnątrz, a biodro tej nogi w przeciwnym kierunku – to pozwala rozciągnąć właściwe miejsce, czyli w tym przypadku wewnętrzne udo nogi zgiętej lub, jeśli ktoś woli, mięśnie przywodziciele uda.

Kontrola i rozluźnienie

Praca z przeciwstawnymi akcjami obejmuje lub zawiera się w kwestii kontroli i rozluźnienia. W każdej asanie są obszary, które aktywizuję, a w tym samym czasie rozluźniam inne. Zazwyczaj ręce i nogi są aktywne i wykonują pracę na rzecz obszaru, który w tym samym czasie rozluźniam. Np. kiedy wykonuję skręt (Marichyasana III), ręce i nogi są aktywne, a umysł i ciało rozluźniam.

Ciało jako metafora

Traktowanie ciała jako metafory oznacza dla mnie przyglądanie się obszarom ciała, w których jest napięcie, i sprawdzanie, czy ma to związek z napięciami emocjonalnymi. W jednej ze swoich wypowiedzi Hanna Segal, odnosząc się do tego, jak coś nas dotyka i jak temu zaprzeczamy, użyła polskiego idiomu „mam to w dupie”, komentując: „czy można mieć coś głębiej?”. Być może to zbyt dosadne zobrazowanie tego, o co mi chodzi w metaforze ciała, niemniej istotą tego procesu jest uwalnianie napięć zapisanych w ciele – zarówno fizycznym, jak i organicznym. Rozluźnianie, tak jak już wcześniej wspomniałem, dotyczy również tego obszaru pracy.

Oddech jako pojazd świadomości

Kiedy dochodzimy do tego miejsca, zaczynam używać oddechu jako „pojazdu” dla świadomości. Oddechem można dotrzeć do głębszych warstw w nas – organicznych, fizjologicznych oraz tych naprawdę głęboko położonych, psychicznych. Modyfikowanie oddechu podczas praktyki wspiera odpuszczanie napięć, ale też pomaga w utrzymaniu i powracaniu do uważności oraz obecności. Uważna obecność jest podstawą głębokiej zmiany i doświadczenia duchowości. Zarówno uważność, jak i duchowość są głębokim doświadczeniem, płynącym przez ciało i zmysły. Nie ma to większego związku z tym, co wiem, co myślę, jakie mam przekonania – po prostu objawia się w ciele.

Informacja zwrotna i relacje

Koleżanka powiedziała mi kiedyś: „Najgorszą rzeczą na portalach randkowych jest to, że ludzie piszą, co o sobie myślą, a nie jacy są!”. To zabawne, ale też przerażające, że wszyscy tworzymy obrazy siebie – wyobrażenia, jacy jesteśmy. Jeśli chcemy się rozwijać, potrzebujemy otworzyć szparę świadomości i przyjąć, że być może obraz siebie, który mamy, jest niepełny, że ma pęknięcia. To właśnie przez te pęknięcia może przesączyć się światło. Ale ponieważ nikt z nas siebie nie widzi, potrzebujemy informacji zwrotnej.

Są cztery podstawowe kanały informacji zwrotnej: powtarzające się zdarzenia, sny, ciało i drugi człowiek. Na zajęciach zajmuję się głównie tymi dwoma ostatnimi – pokazuję, jak traktujesz swoje ciało i gdzie masz napięcia, zarówno w ciele, jak i w naszej relacji. Obserwuję, kiedy przyjmujesz, kiedy jesteś uważny, kiedy podążasz za przestrzenią, a kiedy wciskasz się w ciasny gorset asan, gubiąc to, co najistotniejsze – siebie oraz to, co w Tobie wrażliwe i żywe.

Komunikacja empatyczna

W eksplorowaniu tych delikatnych, często bardzo intymnych części osobowości stosuję elementy komunikacji empatycznej opartej na NVC. Dzięki empatii, obecności i trosce można pójść w głąb i zaopiekować się tymi częściami siebie, które zostały ukryte z powodu zranień i trudnych emocji. W tej drodze potrzebujemy kogoś, kto będzie nam towarzyszył i wspierał swoją empatyczną obecnością.

Radość i lekkość

Kiedyś myślałem, że praktyka musi być poważna inaczej jest nieważna. Teraz bliżej mi do szukania lekkich słów co unoszą, kąciki ust. Zabawnych połączeń i metafor z jogą, oraz dystansu do obrazu siebie. Wierzę, że poszukiwanie siebie może też mieć kawałki „just for funn”. Chciałbym by radość zabawy, którą kiedyś wygnałem, wróciła również tutaj.

Tkanie

Wszystkie te elementy, są ze sobą powiązane a odpowiednie kładzenie akcentów, daje możliwości które pozwalają uwolnić napięcia, rozwinąć uważność oraz doświadczać pełniej tego co w Tobie żywe. Poszczególnie nitki wraz z kolorami tęczy, rozpięte pomiędzy mną a Tobą, tkamy w patchwork naszych spotkań, doświadczeń. Sieć niezliczonych poruszeń naszych serc i umysłów w której możemy autentycznie wyrazić siebie i poczuć się bezpiecznie w prawdziwej współzależności.

yogamudra-piotr-kunstler

Piotr Künstler „Zachowanie równowagi”

by blog

Piotr Künstler jest współzałożycielem warszawskiej Pracowni Jogi – Yogamudra (Joga Warszawa). Fascynacja naturą skłoniła go do studiowania biologii na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie obronił doktorat w 2001 roku. Od tego momentu poświęcił się zawodowo nauczaniu jogi, której praktykę rozpoczął jeszcze w liceum, w 1988 roku. Joga stała się jego życiową pasją.

Jak rozpoczęła się twoja przygoda z jogą? W tamtych czasach nie była chyba zbyt popularna w Polsce?

Pierwsi nauczyciele jogi dotarli do Polski jeszcze przed II Wojną Światową, ale faktycznie, w latach 80. była to raczej niszowa i egzotyczna dziedzina. Mimo to istniały już szkoły jogi, które oferowały codzienne zajęcia, podobnie jak dzisiaj. U mnie joga pojawiła się naturalnie – mój ojciec zajmował się kulturą wschodu, a dom rodzinny był przesiąknięty różnymi aspektami kultur Indii i Dalekiego Wschodu.

Co cię urzekło w jodze? Dlaczego właśnie ona?

Przede wszystkim warto dodać, że nie tylko joga mnie fascynuje – interesuje mnie również buddyzm. Jeśli chodzi o jogę, to jest to najstarszy system filozofii i praktyki, który przetrwał do naszych czasów. Jej świadectwa są obecne zarówno w hinduizmie, buddyzmie, jak i innych tradycjach. To, co w jodze jest wyjątkowe, to praktyka – system samorozwoju, który nie tylko wskazuje idee i zasady, do których człowiek powinien dążyć, ale rozwija konkretne techniki, które pomagają te cele osiągnąć. Można to poczuć już po pierwszych zajęciach, co od razu mnie wciągnęło.

Kto był twoim pierwszym nauczycielem jogi? Gdzie stawiałeś pierwsze kroki na macie?

Moim pierwszym nauczycielem był Mirek Toczka, związany z grupą skupioną wokół Leona Cyborana oraz nauk Śri Ramana Maharishego. W drugiej połowie lat 90. zacząłem praktykować hatha-jogę według metody BKS Iyengara, która wówczas była najprężniej rozwijającą się formą jogi w Polsce. Dzięki temu spotkałem wielu wspaniałych nauczycieli, jak Jurek Jagucki, u którego ukończyłem kurs nauczycielski, a także Sławka Bubicza, Adama Bielewicza, Konrada Kocota, Romka Grzeszykowskiego i wielu innych, którym jestem ogromnie wdzięczny. Wpływ na mój sposób nauczania miał również Roshi Shodo Harada, mój nauczyciel buddyjski, którego jestem uczniem od 2007 roku.

Twoje podejście do jogi zapewne zmieniało się z biegiem lat. Jak to wyglądało?

Od samego początku przyciągały mnie pytania o sens życia i fenomen samoświadomości. Dlatego początkowo poszukiwałem systemów praktyki skupionych na medytacji, czyli radża-jogi. Z czasem uświadomiłem sobie jedność ciała i umysłu, co skłoniło mnie do sięgnięcia po hatha-jogę wg metody Iyengara. Ta praktyka pozwala oczyścić ciało, utrzymać je w zdrowiu i sprawności, co z kolei ułatwia oddanie się medytacji. W tamtym okresie większy nacisk kładłem na pracę z ciałem. Gdy poznałem Roshiego Haradę, medytacja ponownie stała się centralnym elementem mojej praktyki. Obecnie czuję, że kluczowe jest zachowanie równowagi między wszystkimi aspektami jogi.

Jaką najważniejszą lekcję wyniosłeś z jogi?

Że najważniejsi są ludzie. Największymi moimi nauczycielami okazali się moi uczniowie. Każda lekcja to dla mnie szansa na przekroczenie własnych ograniczeń i otwarcie się na nieskończoną różnorodność wszechświata, którą ludzie manifestują. Dzięki nim zrozumiałem, że w jodze nie chodzi o to, jak perfekcyjnie wykonujesz asany czy osiągasz konkretne stany świadomości, ale o to, jakim stajesz się człowiekiem.

Czy masz inne pasje poza jogą?

Zdecydowanie. Fascynuje mnie przyroda w jej najróżniejszych formach. Niedawno miałem okazję odwiedzić wulkan – majestat natury napełnia mnie poczuciem jedności. Uwielbiam również muzykę. Słucham bardzo różnorodnych gatunków, co czasem zaskakuje innych. Ostatnio zacząłem nawet tworzyć własną muzykę.

Kiedy założyłeś własną szkołę i co cię do tego skłoniło?

Pracownia Jogi Yogamudra powstała w 2005 roku dzięki wspólnym wysiłkom z moją partnerką Olą. W tamtym czasie w Warszawie istniało kilka dużych szkół jogi, które przyciągały na zajęcia po kilkadziesiąt osób. Marzyliśmy o miejscu bardziej kameralnym, które umożliwiałoby indywidualne podejście do każdego ucznia. I udało się! Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zapraszam do mojej szkoły i na warsztaty jogi.

Piotr Künstler, Yogamudra – Pracownia Jogi, Joga Warszawa
Wywiad przeprowadził: Wojciech Zemek

Od Kontroli do Odpuszczenia: Droga do Wewnętrznego Spokoju

by blog

W moim życiu umysł bywał często niesforny, wędrując bez celu i goniąc za iluzjami. Aby go uspokoić, potrzebowałem intensywnych bodźców, które przykuwały moją uwagę i zatrzymywały mnie w chwili obecnej. Joga wg metody Iyengara stała się dla mnie idealnym narzędziem. Precyzyjne komendy, podobne do igieł akupunktury, kierowały moją świadomość przez ciało, pomagając mi zapanować nad umysłem.

Faeq Biria powiedział kiedyś: „Kiedy umysł jest pod kontrolą, świadomość znajdzie swoją drogę.” Wierzyłem w to głęboko i starałem się kontrolować zarówno swój umysł, jak i życie. Słowo „joga” pochodzi z sanskrytu, od rdzenia „yuj”, co oznacza: łączyć, kierować, skupiać uwagę. Mimo że kontrola dawała mi spokój, gdy tylko ją odpuszczałem, wewnętrzne emocje – strach, złość, bezradność – wypływały na powierzchnię niczym zawartość przepełnionej szafy.

Kluczowe stały się dla mnie momenty, gdy pojawiała się uczucie ciepłej obecności – miłości. To właśnie dzięki niej mogłem obserwować swoje emocje, zamiast z nimi walczyć. Zrozumiałem, że to nie ja jestem lękiem; mogłem dostrzec go jako część siebie, przyglądać się mu i analizować jego źródło.

W tym procesie wspiera mnie technika NVC (Nonviolent Communication) oraz spotkania empatyczne. Kiedy ktoś przyjmuje mnie z empatią i towarzyszy mi w trudnych emocjach, te uczucia cichną, a na powierzchnię wypływają niezaspokojone potrzeby. Zrozumienie, że to właśnie te potrzeby są źródłem moich emocji, otworzyło przede mną drzwi do wewnętrznego spokoju.

Obecność drugiej osoby, jej empatia i brak oceniania, pozwalają mi dotrzeć do miejsca w sobie, gdzie mogę nazwać swoje potrzeby i odpowiednio na nie zareagować. To dzięki akceptującej obecności, poddaniu się i rozluźnieniu, następuje prawdziwa zmiana i pojawia się spokój.

Praktyka jogi uczy mnie utrzymywania ciągłości uwagi, a empatia i akceptacja pomagają mi poddać się obecności i być w pełnym kontakcie ze sobą oraz światem. To poczucie przynależności i bycia w kontakcie z tym, co żywe i oddychające, pozwala mi naprawdę być tu i teraz.

Połączenie kontroli, jako narzędzia do nauki uważności, oraz akceptacji czułych, miękkich i kochających aspektów mnie samego, przynosi mi wewnętrzny spokój.

Z miłością

IMG_7190

Pociąg nie do Warszawy a komunikacja bez przemocy, no i moja joga.

by Aktualnościblog

Pociąg nie do Warszawy a komunikacja bez przemocy, no i moja joga.

Jednym z założeń NVC jest budowanie próśb w sposób konstruktywny. Tytułowy bilet na pociąg nie do Warszawy pokazuje kilka rzeczy. Po pierwsze zwracamy uwagę na to, czego nie chcemy. Po drugie brakuje tu komunikatu na temat tego, dokąd chciałbym zmierzać lub tego, na czym mi zależy.

Chodzi o to, by prośby do innych, siebie lub świata konstruować w taki sposób, by były pozytywne, możliwe do osiągnięcia i w miarę konkretne. 

Podczas ostatniego zjazdu Trenerów NVC pojawiło się pytanie o to, dlaczego w takim razie już w samym tytule widnieje zapis „bez przemocy”? 

Legenda miejska głosi, że Resenberg zapożyczył ten termin z sanskrytu i tradycji jogi. Brzmiał on „ahimsa”. Słowo to składa się z dwóch członów: rdzenia „himsa” – który oznacza krzywdzenie lub przemoc – oraz przedrostka „a”, będącego zaprzeczeniem.  

Zastanawiałem się, dlaczego ten termin został wybrany i jaki ma to związek z filozofią jogi? 

Podzielę się swoją parafrazą na ten temat. Otóż w filozofii jogi, w dużym uproszczeniu, można przyjąć, że istnieje podział na Puruszę – byt duchowy, świadomy, niezmienny i pasywny oraz Prakritti – świat materialny (i nie tylko), który jest w procesie ciągłych zmian. Jest też dualistyczny. Ciało oraz wytwory psychiczne są częścią Parkritti a w związku z tym podlegają dualizmowi (ciepło i zimno, dobry i zły).  

W założeniach dotyczących praktyki jogi zakłada się, że mamy w sobie pierwiastek duchowy, ale nasze zmysły (oraz mózg) utrudniają nam dokonanie tego rozpoznania. Zakłada się, że nie doświadczamy siebie jako istot duchowych, tylko utożsamiamy się z ciałem i jego psychicznymi wytworami. 

Wszyscy zatem niesiemy w sobie potencjał do krzywdzenia oraz innych destrukcyjnych działań. 

Celem praktyk jogicznych jest oczyszczanie świadomości ze wszystkich zachowań i doświadczeń zaburzających naszą pierwotną i duchową naturę po to, by ją dostrzec. I tu, moim zdaniem i w dużym skrócie, dochodzimy do sedna sprawy – do założenia, że każdy z nas niesie w sobie ignorancję, przemoc, zachłanność, pożądanie i awersję oraz nieświadomy lęk przed porzuceniem tego, co nam znane. Poprzez doświadczenia zmysłowe i poprzez samo tylko myślenie nie możemy rozpoznać prawdy o nas samych. Potrzebujemy narzędzi do oczyszczenia percepcji – również z przemocy. Jak już wcześniej pisałem, Purusza – jako archetyp tego doświadczenia – jest pasywna, zatem by ją spotkać, trzeba ruszyć dupę. 😉 

To w nieustannych momentach uznawania naszej niepełności i ułomności, ale również duchowego potencjału, zaczyna się nasza droga do pełni człowieczeństwa. 

Zarówno joga, jak i NVC proponują różne – choć w wielu miejscach zbieżne i, moim zdaniem, uzupełniające się – strategie doświadczania swojej pełni. 

W jodze chodzi o porzucenie myślenia na rzecz odczuwania i choć nie jest to chyba ujęte explicite, to jedyną drogą do wyjścia z „puszki” myśli jest czucie. Faeq Biria powiedział, że joga zakłada, iż dusza jest wibracją i można ją poczuć lub jej doświadczyć. 

Wydaje mi się, że nieco podobnie jest w NVC – obserwacja myśli jest pierwszym krokiem do tego, by zejść po drabinie – z głowy do uczuć i potrzeb. Do tego potrzebujemy na chwilę opuścić tę „ciemność z tyłu, za oczami”. 

W jodze często brakowało mi technik do przyglądania się sobie. W NVC je odnajduję. Obserwacja wydarzeń, oddzielanie faktów od kręconych filmów oraz pytania o to, co czuje i jakich potrzeb to dotyka dają mi narzędzia do oczyszczania percepcji. Dostałem to, czego mi brakowało w praktykach jogicznych. 

Z ust Agnieszki Pietlickiej usłyszałem, że do praktyki NVC potrzebna jest prawda, miłość i odwaga. 

Moim zdaniem w obu praktykach do osiągnięcia wglądu w prawdziwą naturę siebie niezbędne jest stawanie do prawdy o sobie i swoich uczuciach, budzenie empatii lub – jak kto woli – troski, odwaga w patrzeniu i czuciu bez potrzeby działania, by każdego dnia stawać się odrobinę mądrzejszym.

DSC03163 - obrobione

Efekty praktyki jogi oraz badania.

by AktualnościblogNews

Joga to holistyczna praktyka, która łączy ciało, umysł i ducha. Składa się z różnych aspektów, takich jak asany (pozycje ciała), pranajama (ćwiczenia oddechowe), medytacja i filozofia życia. Joga jest znana przede wszystkim ze swojego wpływu na zdrowie fizyczne i psychiczne. Oto kilka aspektów, na które może wpływać praktyka jogi:

  1. Zdrowie fizyczne: Joga pomaga w poprawie elastyczności, siły mięśniowej i wytrzymałości. Regularna praktyka może również poprawić postawę, koordynację i równowagę. Może wpływać na układ oddechowy, układ krążenia i układ trawienny. Istnieją również pewne dowody na to, że joga może wspomagać zdrowie serca, obniżać ciśnienie krwi i redukować dolegliwości bólowe.

  2. Redukcja stresu: Joga jest często stosowana jako narzędzie do redukcji stresu i poprawy samopoczucia psychicznego. Skoncentrowane oddychanie, medytacja i praktyka świadomej obecności mogą pomóc w zrelaksowaniu umysłu i redukcji napięcia.

  3. Zdrowie psychiczne: Badania sugerują, że joga może być skuteczna w redukcji objawów depresji, lęku i stresu pourazowego. Może również wspomagać zdrowe funkcjonowanie mózgu, poprawiając koncentrację, pamięć i zdolności poznawcze.

  4. Jakość snu: Niektóre badania wskazują, że regularna praktyka jogi może pomóc w poprawie jakości snu, zwłaszcza u osób z bezsennością lub innymi zaburzeniami snu.

Badania naukowe dotyczące jogi są wciąż prowadzone, aby lepiej zrozumieć jej skuteczność i mechanizmy działania. Oto kilka przykładów badań dotyczących skuteczności jogi:

  1. Badanie opublikowane w czasopiśmie „JAMA Internal Medicine” w 2014 roku wykazało, że joga może być skuteczna w łagodzeniu objawów przewlekłego bólu pleców.

  2. Inne badanie przeprowadzone w 2017 roku sugeruje, że joga może być korzystna dla osób z depresją, jako uzupełnienie terapii farmakologicznej.

  3. Systematyczny przegląd badań z 2017 roku, opublikowany w „Frontiers in Psychiatry”, sugeruje, że joga może być skuteczna w redukcji objawów lęku.

  4. Badanie z 2018 roku opublikowane w „Complementary Therapies in Medicine” sugeruje, że joga może być pomocna w łagodzeniu objawów zespołu jelita drażliwego (IBS).

Należy jednak pamiętać, że skuteczność jogi może różnić się w zależności od indywidualnych potrzeb. Przed rozpoczęciem praktyki jogi lub jej wykorzystaniem jako terapii zawsze zaleca się skonsultowanie się z lekarzem, zwłaszcza jeśli masz jakiekolwiek istniejące schorzenia lub obawy zdrowotne. 

Warto również znaleźć doświadczonego nauczyciela jogi, który może dostosować praktykę do Twoich potrzeb i umiejętności.

Articles